بررسی نتایج و علل شکست جراحی داکریوسیستورینوستومی خارجی در بیمارستان مصطفی خمینی در سال های 1384 تا 1392

مقدمه و هدف : اشک ریزش از شایعترین مشکلات آزاردهنده سیستم اشکی می باشد که غالبا در پی انسداد اکتسابی مجرای نازولکریمال رخ می دهد. استاندارد طلایی درمان، جراحی داکریوسیستورینوستومی خارجی می باشد که سایر روش ها با آن سنجیده و مقایسه می شود. میزان موفقیت این روش در مطالعات مختلف تا 97 درصد گزارش شده است. علی رغم میزان موفقیت بالا، در 13-4 درصد موارد عود اشک ریزش در پی جراحی دیده شده است. علل مختلفی در بروز شکست موثر هستند. هدف از این مطالعه بررسی علل شکست (external dacryocystorhinostomy) ext. dcr در ارزیابی آندوسکوپیک است. مواد و روش ها در یک مطالعه مقطعی به صورت گذشته نگر 113 نفر از بیمارانی که در طی سال های 84 تا 92 به بیمارستان شهید مصطفی خمینی مراجعه نموده، توسط یک جراح تحت جراحی ext.dcr قرار گرفته و تا یک سال پس از جراحی از نظر عود علائم پیگیری شدند. از تمام بیماران سی تی اسکن اربیت و حفره بینی و سینوس های اطراف بینی قبل از انجام جراحی به عمل آمد. تشخیص شکست درمانی با توجه به یافته های کلینیکی مانند عود اشک ریزش و مثبت شدن نتایج تست های بالینی صورت گرفت. سپس در افراد شکست خورده توسط آندوسکوپ اینترانازال صفر و سی درجه بررسی کاملی از حفره بینی تحت جراحی داکریوسیستورینوستومی اندوسکوپیک به عمل آمد و در صورت لزوم نمونه بافتی جهت بررسی پاتولوژی ارسال شد. علل عود علائم هر یک از بیماران مشخص و ثبت شد. بیماران طی روزهای اول و سوم وهفته اول پس از جراحی از نظر عوارض کوتاه مدت بررسی واز هفته دوم بعد از جراحی و ماه های اول، دوم، سوم پیگیری شدند. در ماه سوم لوله سیلیکونی خارج شد و مجدد در ماه های چهارم، پنجم، ششم، نهم و یک سال پس از جراحی تحت پیگیری قرار گرفتند. اطلاعات در نرم افزار آماری spss 16 آنالیز شد. نتایج: جمعیت مورد مطالعه شامل 42 مرد و 71 زن بود. میانگین سنی بیماران 55.91 سال بود. 46 نفر (40.7 درصد) در اقلیم سرد وخشک بیشترین شرایط اقلیمی محل سکونت را به خود اختصاص می دادند. شایعترین شکایت اولیه بیماران فبل از جراحی اشک ریزش بود که در 102 بیمار (90.3 درصد) دیده شد. میانگین زمان شروع علائم حداکثر به 6 سال قبل از مراجعه بر می گشت. شایعترین یافته اندوسکوپیک در بیماران شکست خورده باقی ماندن قسمت تحتانی کیسه اشکی یا سندرم سامپ در 76.47 درصد بیماران (13 نفر) بود. سپس به ترتیب کاهش شیوع انحراف تیغه میانی (70.6 درصد)، وجود بافت اسکار در محل برش پوستی (52.94 درصد)، کونکا بلوزا (46.9 درصد)، چسبندگی قابل رویت بین دیواره خارجی بینی و تیغه میانی(47.05 درصد) و بزرگی شاخک میانی(41.2 درصد) بود.بررسی های آماری نشان داد در میان موارد شکست خورده، نسبت زنان به مردان بیشتر بود ولی اختلاف معنادار نبود. بین اقلیم محل سکونت و بروز شکست رابطه معنی دار وجود داشت (p = 0.02) به طوری که در شرایط اقلیم سرد و خشک بروز شکست جراحی بیشتر بود. زمان شروع علائم با بروز شکست ارتباط معنی داری داشت (p = 0.00) و هرچه زمان شروع علائم قبل از عمل دورتر بود، شکست بیشتری رخ می داد. همچنین رابطه معنی داری بین بروز شکست و وجود رینیت آلرژیک وجود داشت (p < 0.05). نتیجه گیری نهایی: علل مختلفی در بروز شکست جراحی ext. dcr موثر هستند. سی تی اسکن و آندوسکوپی تشخیصی به خوبی می تواند ناهنجاری های داخل بینی را به عنوان علل شکست کشف کند. از این رو استفاده از این ابزار قبل از جراحی در بهبود پیامد های جراحی ext. dcr موثر است. واژگان کلیدی: داکریوسیستورینوستومی خارجی، آندوسکوپی اندونازال، اشک ریزش